Bronnen

Geraadpleegde bronnen en aanbevolen literatuur

Het onderzoek van Graven in de vuurlinie omvat informatie uit tientallen bronnen. In de 3-delige boekenserie over de Liemers, Arnhem en de zuidelijke Veluwezoom kunt u het volledige verhaal lezen. Hieronder staat een kleine selectie uit de geraadpleegde bronnen. Voor geïnteresseerden zijn de boeken een aanrader.

Literatuur en bronnen arbeidsinzet en razzia’s

  • Jong, de, Dr. L, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog 1939 – 1945, Deel 10B, Het laatste jaar II, eerste deel, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Martinus Nijhoff, Den Haag, 1981.
  • Sijes, B.A., De razzia van Rotterdam, 10-11 november 1944, Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Rijksinstituut voor Oorlogs-documentatie, Monografieën nr. 4, Martinus Nijhoff, Den Haag, 1951.
  • Sijes, B.A., De arbeidsinzet, De gedwongen arbeid van Nederlanders in Duitsland, 1940-1945, o.a. hoofdstuk XI ‘De tewerkstelling aan de Duitse verdedigingswerken in Nederland en Duitsland’, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Monografieën nr. 11, Den Haag, SDU Uitgeverij, 1990.

Literatuur verdedigingslinie en militaire bronnen

  • Berends, Peter, Een andere kijk op de Slag om Arnhem, de snelle Duitse reactie, Uitgeverij Aspekt, 2003.
  • Maan, Ingrid, Weggemoffeld! Levensverhalen van Duitse Arnhemveteranen, Uitgeverij Fagus, 2015.
  • McNab, Chris, (editor), Hitler’s Fortresses. German Fortification and Defences 1939-45, Osprey Publishing, Oxford, 2014.
  • Midden, Leo van, Verdediging van het Derde Rijk in Gelderland, artikel in tijdschrift Mijn Gelderland, jaargang 3, december 2015.
  • Midden, Leo van, Atlas van historische verdedigingswerken in Nederland. Overijssel en Gelderland. Hoofdstuk 10. Duitse werken uit de Tweede Wereldoorlog. De Panther-Stellung. Stichting Menno van Coehoorn met Stichting Matrijs, 2019.
  • Nationaal Archief, tekst 9. Wat was eigenlijk de Organisation Todt (OT)?
  • Wikipedia, onder meer begrippen als: Line-crossers (Betuwe), Panther-Stellung, Westwall, Nero-bevel, Grüne Polizei, NSDAP, WA, SA en OT; informatie over wapens, zoals tanks; informatie over personen, zoals generaal-veldmaarschalk Model; informatie over geallieerde operaties, en algemene gegevens, zoals evacuatiedata.

Verhalen en dagboeken van gravers, bestuurders en bewoners

  • Boekensteijn, W.G., Gelders Archief 1557 – 1094, Dagboek over de periode 11 november 1944 – 15 februari 1945, Rotterdam.
  • Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar, Zevenaar 50 jaar bevrijd, deel II, redactie Ria Putmans, Theo Keultjes, Gerrie Willemsen, 1997. Dagboeken van Wim de Kam en van Dinie Coenders.
  • Drijver, S.A., verslag op website http://www.marketgarden.com/2010/UK/wardiaries/drijver.html.
  • Erkens, H.C.J., Zes dorpen in oorlog en verzet, onder redactie van Uitgeverij Hoog en Laag B.V. Oosterbeek, 1984. (Verhalenbundel over de dorpen binnen de gemeente Renkum, diverse auteurs.)
  • Gerritsen, Bob et al, Duiven, Groessen, Loo. Uit de historie van drie Liemerse dorpen, Bob Gerritsen, Uitgave 2013 door Stichting Liemers Breed /MAW, Zevenaar. Auteurs Bob Gerritsen (hoofdstuk WO II) en Dick Jonker (hoofdstuk wederopbouw).
  • Heugten, W.F.W.M. van, Th.M.J. Jonker, M.M. Rebholz, Ik herinner me…, Persoonlijke herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Duiven, Groessen en Loo. Historische Kring Duiven-Groessen-Loo, Duiven, 1995.
  • Jager, MA E. J. de (Stichting Reis van de Razzia) (2012): Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Henk Apon. DANS. https://doi.org/10.17026/dans-2ch-wxzc.
  • Jager, MA E. J. de (Stichting Reis van de Razzia) (2012): Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Henk Bast. DANS. https://doi.org/10.17026/dans-z75-uc8v.
  • Jager, MA E. J. de (Stichting Reis van de Razzia) (2012): Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Bernard Holleman. DANS. https://doi.org/10.17026/dans-xyu-nwk9.
  • Jager, MA E. J. de (Stichting Reis van de Razzia) (2012): Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Watze Visser. DANS. https://doi.org/10.17026/dans-zpr-shux.
  • Jansen, Steven, Velp en de oorlog 1940-1945, Stichting Velp voor Oranje, vijfde druk, 2015, oorspronkelijk 1946.
  • Janssen, Dr. G.B., Oorlog over het Gelders Eiland, Heemkundekring Rijnwaarden, Uitgave Copera Historia, Zevenaar en Fagus, Aalten, 1995.
  • Kerkhoffs, Bert, Westervoort 1940 – 1945. Tussen bezetting en bevrijding, Historische Kring Westervoort, 1985.
  • Leloux, Dr. H.J., Huize Mooi-Land in herfst en winter ’44 – ’45. ‘Lager Scharnhorst I d’, uitgave Stichting Vrienden van Mooi-Land, 1984.
  • Loo, v.d., A.D., NIOD Archief 294 Vereniging Ex-Dwangarbeiders Nederland. Inv. 396, Verslag van A.D. v.d. Loo uit Rotterdam Charlois, w.s. 1994.
  • Nederkoorn, W.P, en G.J.B. Stork, Er op of er onder: hoe Achterhoek en Lijmers de Duitsche bezetting doorstonden en ervan werden bevrijd, Gijsbers & Van Loon, Arnhem, 1977.
  • Oudzelhem, website Oudzelhem.eu, (diverse auteurs), de verhalen ‘Herinneringen 1940 – 1945, G.J. Lemereis’, ‘De laatste dagen van Bernard Polman’ (inclusief proclamatie), en ‘Herinneringen van de Heidesmid’.
  • Russer, G.A., Gelders Archief 1557 – 1220, Verslag van G.A. Russer, vermoedelijk geschreven in 1996, Maarssen, periode Arnhem 1944-1945.
  • Schoel, Bas, Gelders Archief 1557 – 1529, ‘Oorlogsherinneringen: Evacuatie van de familie Schoel te Leusden’, opgetekend door Bastiaan Schoel, 2011.
  • Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn 1940 – 1945, website met verhalen over de razzia’s in Apeldoorn en over dwangarbeid in onder meer kamp Rees, http://dwangarbeidersapeldoorn.nl.
  • Wahlen, Frans J., Ons laatste halfjaar oorlog achter Arnhem front, Uitgeverij C. Misset, Doetinchem, z.j. of 1947.

Historische verenigingen en erfgoedbibliotheek

Foto’s in de header van deze website

  • Rijnkade Arnhem, Gelders Archief 1560-3705, D. Renes 1945, CC-BY-4.0 licentie.
  • Detail uit luchtfoto Oosterbeek-Hoog, Gelders Archief 1560 – 991, 19 januari 1945, fotograaf onbekend, Public Domain Mark 1.0 licentie. (Foto ook rechts in zijbalk.)
  • Detail van foto razzia in Rotterdam, Stadsarchief Rotterdam, 4156 collectie H.F. Grimeyer, nr 1980-5493. Le Fèvre de Montignylaan, Rotterdam, 10-11 november 1944, auteursrecht Gemeente Rotterdam.
  • Detail plattegrond: Gelders Archief 0509 – 985, North West Europe Sheet No. 2A & 3A, Compiled by John Bartholomew & Son Ltd ; rev. & lithogr. by O.S., 1943, Public Domain Mark 1.0 licentie.
  • Oude Kerkje en uiterwaard Oosterbeek, 16 december 2020, Karin van Veen.